Chương 34: Những câu hỏi chí mạng
Chương 34: Những câu hỏi chí mạng
Sau màn trình diễn đầy cảm xúc và độc đáo của Diệp, cả khán phòng như vẫn còn chìm trong một sự im lặng suy tư. Tràng pháo tay đã ngớt, nhưng dư âm của câu chuyện “Lụa Tái Sinh” và hình ảnh cô gái nhỏ bé miệt mài bên khung thêu vẫn còn đọng lại. Người dẫn chương trình, sau một thoáng bối rối vì sự khác biệt quá lớn so với các phần thi trước, lấy lại vẻ chuyên nghiệp và mời Diệp ở lại sân khấu cho phần chất vấn của Ban Giám khảo.
Vị giám khảo nữ, nhà thiết kế áo dài nổi tiếng, là người đặt câu hỏi đầu tiên. Giọng bà ấm áp và có phần trân trọng hơn so với khi bà nhận xét ở vòng bán kết.
“Cô Diệp, tôi thực sự xúc động trước câu chuyện và màn trình diễn của cô. Các tác phẩm của cô, dù được làm từ những mảnh lụa vụn, lại mang một vẻ đẹp rất riêng, một sức sống mãnh liệt. Tuy nhiên, với tư cách một nhà thiết kế, tôi muốn hỏi về tính ứng dụng của dòng sản phẩm ‘Lụa Tái Sinh’ này. Liệu nó có thể đi xa hơn việc là những tác phẩm nghệ thuật trưng bày để trở thành những sản phẩm thời trang có thể tiếp cận được với công chúng không?”
Diệp khẽ cúi đầu cảm ơn rồi từ tốn trả lời: “Thưa cô, cháu tin rằng mỗi tác phẩm ‘Lụa Tái Sinh’ đều là độc bản, mang một câu chuyện riêng. Vì vậy, có lẽ nó sẽ không phù hợp với việc sản xuất hàng loạt. Tuy nhiên, cháu nghĩ rằng tinh thần ‘tái sinh’ và kỹ thuật ‘vá lụa’ này hoàn toàn có thể được ứng dụng để tạo ra những dòng sản phẩm thời trang đặc biệt, những bộ sưu tập giới hạn. Đó có thể là những chiếc khăn choàng độc đáo, những điểm nhấn trên tà áo dài, hoặc thậm chí là những phụ kiện nhỏ như trâm cài tóc, túi xách… nơi mỗi sản phẩm không chỉ đẹp, mà còn kể một câu chuyện về sự trân trọng di sản và sức sống của sự sáng tạo từ những điều tưởng chừng đã mất đi.”
Câu trả lời của Diệp rành mạch, cho thấy cô không chỉ có đam mê mà còn có tầm nhìn. Vị giám khảo gật gù hài lòng.
Tiếp theo, nhà phê bình nghệ thuật, người từng hoài nghi về tính thương mại của sản phẩm ở vòng trước, lên tiếng: “Tôi phải thừa nhận, màn trình diễn của cô hôm nay đã thay đổi cách nhìn của tôi. Nó không chỉ là một sản phẩm, nó là một quá trình, một thông điệp. Nhưng tôi muốn hỏi sâu hơn về triết lý nghệ thuật của cô. Khi cô nói về ‘vẻ đẹp trong những điều không hoàn hảo’, liệu đó có phải là một sự chấp nhận sự thiếu sót, hay là một nỗ lực có chủ đích để tạo ra một thẩm mỹ mới?”
Diệp suy nghĩ một lát rồi đáp: “Thưa ông, với cháu, đó là cả hai. Nó là sự chấp nhận rằng cuộc sống không bao giờ hoàn hảo, rằng những đổ vỡ, những mất mát là một phần không thể tránh khỏi. Nhưng đồng thời, nó cũng là một nỗ lực có chủ đích để tìm thấy vẻ đẹp, tìm thấy giá trị và sức mạnh từ chính những đổ vỡ đó. Giống như nghệ thuật Kintsugi của Nhật Bản, những vết nứt được hàn gắn bằng vàng không phải để che giấu, mà để tôn vinh lịch sử của món đồ. ‘Lụa Tái Sinh’ của cháu cũng vậy, mỗi đường vá, mỗi mảng màu không đều đều là một phần của câu chuyện, một dấu ấn của sự sống lại.”
Phần trả lời của Diệp thông minh, sâu sắc và chạm đến trái tim của nhiều người. Cô đã thành công trong việc truyền tải triết lý của mình.
Và rồi, mọi ánh mắt đổ dồn về phía Quân, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo. Anh ta im lặng từ đầu đến giờ, chỉ chăm chú quan sát Diệp. Khi người dẫn chương trình mời anh đặt câu hỏi, Quân khẽ gật đầu. Anh không nhìn vào những tác phẩm của Diệp nữa, mà nhìn thẳng vào cô.
“Cô Nguyễn Thị Diệp,” giọng Quân vẫn lạnh lùng và đều đều như thường lệ. “Tôi đánh giá cao sự chân thành và câu chuyện của cô. Nhưng trong khuôn khổ một cuộc thi đề cao cả tính nghệ thuật lẫn tính ứng dụng và bảo tồn di sản, tôi muốn làm rõ một vài điểm. Cô nói về việc ‘tái sinh di sản’. Vậy, ngoài việc sử dụng lại những mảnh lụa vụn, trong quá trình sáng tạo những tác phẩm này, cô đã áp dụng những kỹ thuật truyền thống nào của lụa Vân Diệp một cách cụ thể? Và làm thế nào để đảm bảo rằng những kỹ thuật đó, khi được ‘tái sinh’ trên những chất liệu chắp vá, vẫn giữ được độ tinh xảo và giá trị cốt lõi của di sản mà cô muốn bảo tồn?”
Câu hỏi của Quân không hề dễ chịu. Nó không chỉ khơi gợi cảm xúc, mà đòi hỏi một kiến thức chuyên môn sâu sắc và một sự hiểu biết thực sự về nghề. Diệp không nao núng. Cô biết đây là một thử thách, nhưng cũng là cơ hội để cô khẳng định mình.
“Thưa ông Quân,” cô đáp, giọng vững vàng. “Dù sử dụng lụa vụn, nhưng trong từng tác phẩm, cháu vẫn cố gắng giữ gìn những kỹ thuật tinh túy nhất của Vân Diệp. Ví dụ, với những mảnh lụa trơn, cháu vẫn áp dụng kỹ thuật dệt lụa vân cổ truyền để tạo độ chìm nổi cho bề mặt vải trước khi cắt ghép, dù chỉ trên một diện tích nhỏ. Với màu sắc, cháu vẫn dùng những công thức nhuộm tự nhiên từ thảo mộc của gia đình, dù phải chắt chiu từng chút một. Kỹ thuật ‘vá lụa’ mà cháu sử dụng, tuy là một sự ứng biến, nhưng cách cháu xử lý từng đường kim mũi chỉ, cách phối hợp màu sắc giữa các mảnh vá, đều dựa trên những nguyên tắc thẩm mỹ và sự hài hòa màu sắc mà cha ông cháu đã đúc kết. Nó không chỉ là chắp vá cơ học, mà là một sự tính toán nghệ thuật để mỗi tác phẩm, dù nhỏ bé và không hoàn hảo, vẫn mang được cái hồn, cái ‘chất’ riêng của lụa Vân Diệp.”
Quân gật đầu, không tỏ rõ thái độ. Anh im lặng một lúc, rồi ánh mắt anh chuyển hướng về phía khán phòng, nơi Lê Hoàng Sơn đang ngồi ở hàng ghế danh dự dành cho các thí sinh đã trình diễn.
“Xin mời thí sinh Lê Hoàng Sơn trở lại sân khấu,” Quân bất ngờ đề nghị.
Cả khán phòng ngạc nhiên. Sơn cũng không hiểu chuyện gì đang xảy ra, nhưng vẫn cố giữ vẻ tự tin, bước lên sân khấu đứng cạnh Diệp.
Quân nhìn Sơn, rồi lại nhìn Diệp. “Chúng ta vừa được nghe hai câu chuyện, hai cách tiếp cận khác nhau với chủ đề ‘Tái Sinh Di Sản’. Một bên là sự đầu tư quy mô, những sản phẩm hoàn hảo hướng đến thị trường quốc tế. Một bên là sự chắt chiu, sáng tạo từ những gì còn sót lại. Tôi muốn hỏi cả hai vị một câu.”
Anh dừng lại, ánh mắt sắc lẹm quét qua cả hai. “Nếu bây giờ, quý vị được yêu cầu phải tạo ra một màu hoàn toàn mới, một sắc độ chưa từng có trong bảng màu truyền thống của mình, nhưng vẫn phải dựa trên nền tảng kỹ thuật nhuộm tự nhiên và đảm bảo được tính độc bản cũng như độ bền màu theo tiêu chuẩn của một sản phẩm cao cấp, quý vị sẽ bắt đầu từ đâu và quy trình nghiên cứu phát triển của quý vị sẽ như thế nào?”
Câu hỏi này là một đòn chí mạng. Nó không chỉ kiểm tra kiến thức, mà còn kiểm tra khả năng sáng tạo thực sự và sự am hiểu đến tận cùng gốc rễ của kỹ thuật.
Diệp suy nghĩ rất nhanh. Đây là lĩnh vực cô hoàn toàn tự tin. Cô đang làm điều đó mỗi ngày với những thử nghiệm của mình.
Nhưng Sơn thì khác. Anh ta bắt đầu lúng túng. Gương mặt tự tin của anh ta chợt thoáng một chút hoang mang. Anh ta có công thức, nhưng đó là những công thức cố định. Tạo ra một màu hoàn toàn mới từ kỹ thuật tự nhiên là một việc nằm ngoài khả năng của anh ta.
“Thưa ông Quân,” Sơn cố gắng lấy lại bình tĩnh, lên tiếng trước. “Với S-Vina, chúng tôi có cả một đội ngũ R&D chuyên nghiệp. Chúng tôi sẽ phân tích yêu cầu về màu sắc, sau đó kết hợp giữa những kiến thức cổ truyền từ các nghệ nhân và công nghệ phân tích màu hiện đại để tìm ra công thức tối ưu. Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa truyền thống và công nghệ sẽ tạo ra những đột phá…”
“Cụ thể hơn được không, anh Sơn?” Quân cắt ngang, không để cho Sơn tiếp tục những lời nói chung chung. “Ví dụ, nếu khách hàng muốn một màu xanh rêu ánh vàng, nhưng phải được nhuộm từ lá cây tự nhiên và có khả năng giữ màu trên lụa tơ tằm ít nhất năm năm trong điều kiện sử dụng thông thường. Các bước nghiên cứu của anh sẽ là gì? Anh sẽ thử nghiệm những loại lá nào? Chất hãm màu nào sẽ được ưu tiên?”
Sơn bắt đầu đổ mồ hôi lạnh. Anh ta lắp bắp: “Chúng tôi… chúng tôi có một danh sách các loại thảo mộc… và các chuyên gia sẽ… sẽ tiến hành thử nghiệm…” Anh ta không thể đưa ra một câu trả lời cụ thể nào. Sự lúng túng của anh ta lộ rõ. Anh ta chỉ biết nói về “quy trình”, về “chuyên gia”, chứ không thể nói về bản chất của kỹ thuật.
Quân không hỏi thêm Sơn nữa. Anh quay sang Diệp. “Còn cô, cô Diệp?”
Diệp hít một hơi thật sâu. Đây là lúc cô phải thể hiện.
“Thưa ông,” cô bắt đầu, giọng nói bình tĩnh và rành rọt. “Nếu được yêu cầu tạo ra một màu xanh rêu ánh vàng, việc đầu tiên cháu làm là quay trở lại với những kiến thức cơ bản nhất về màu nhuộm tự nhiên mà cha ông đã dạy. Màu xanh rêu thường được tạo ra từ sự kết hợp của các loại lá có sắc tố xanh lục và các loại vỏ cây hoặc củ có sắc tố vàng hoặc nâu. Cháu sẽ bắt đầu thử nghiệm với lá bàng non, lá trầu không, hoặc lá sòi để lấy sắc xanh. Sau đó, cháu sẽ kết hợp với vỏ củ nâu hoặc bột từ hạt dành dành để tạo ánh vàng. Tỷ lệ pha trộn sẽ phải thử nghiệm rất nhiều lần trên những mảnh lụa nhỏ. Về chất hãm màu, cháu sẽ ưu tiên sử dụng phèn chua hoặc nước tro từ các loại cây có tính kiềm cao như trầu không, vỏ chuối để tăng độ bền màu. Quan trọng nhất là phải ghi chép lại cẩn thận từng mẻ thử, nhiệt độ nước, thời gian ngâm nhuộm, và sự thay đổi của màu sắc dưới các điều kiện ánh sáng khác nhau. Đó là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn, sự quan sát tinh tế và cả một chút may mắn của người làm nghề.”
Câu trả lời của Diệp không chỉ chi tiết, khoa học mà còn thấm đẫm kinh nghiệm và sự đam mê. Cô không nói về “chuyên gia”, cô nói về chính những gì cô sẽ làm.
Cả khán phòng im phăng phắc. Sự khác biệt giữa hai câu trả lời là quá rõ ràng. Một bên là sự lúng túng, sáo rỗng. Một bên là sự tự tin, am hiểu tường tận.
Sơn đứng trên sân khấu, mặt tái đi. Anh ta cảm thấy như mình vừa bị lột trần. Ánh đèn sân khấu rực rỡ giờ đây như đang thiêu đốt anh ta.
Quân nhìn Sơn, rồi lại nhìn Diệp. Anh không nói gì thêm. Nhưng ánh mắt anh đã nói lên tất cả. Ngọn lửa thử thách của anh đã bắt đầu làm lộ ra đâu là lụa thật, đâu là vẻ hào nhoáng vay mượn.
Người dẫn chương trình vội vàng bước ra, cố gắng cứu vãn tình thế, chuyển sang phần nhận xét cuối cùng của ban giám khảo trước khi họ rút vào hội ý. Nhưng dư âm từ những câu hỏi của Quân và câu trả lời của hai thí sinh vẫn còn lơ lửng trong không khí, báo hiệu một kết cục không thể đoán trước.
Comments
Post a Comment